Wat is de via Francigena?
De Via Francigena is een oude pelgrimsroute van Canterbury naar Rome. Ze is veel minder bekend en zeker het Franse stuk van de wandeling is ook veel rustiger dan de overvolle en toeristische routes naar Compostella. Deze route begint in Canterbury in Engeland maar na ongeveer 30 kilometer sta je al in Dover en kan je overzetten naar Calais. Dan loopt ze een kleine 1000 kilometer door Frankrijk via Arras, Saint Quentin en Reims naar Besançon. Van daar gaat het door Zwitserland via Lausanne naar de Col du Grand Saint Bernard. Hier loop je Italië binnen en nog ongeveer 1000 kilometer verder sta je op het Sint-Pietersplein in Rome.
Hoe lang ben je onderweg?
De officiële route is exact 2163 kilometer lang. Je kan de route inkorten tot ongeveer 1800 kilometer door hier en daar een omweg te vermijden maar dat zou spijtig zijn want dan moet je grote stukken langs drukke wegen lopen. Ik ga me dan ook houden aan de officiële route. Dat is de veiligste en mooiste route maar dan moet je er bij nemen dat ze af en toe een omweg maakt. Je loopt 2 etappes in Engeland, waarna je op 34 dagen Franrijk doorkruist. Dan volgen 6 dagen door Zwitserland, waarna er nog 38 dagen door Italië tot in Rome op het programma staan. In totaal ben je dus zo'n 80 dagen aan het wandelen.
Hoe begin je aan de Via Francigena?
In Engeland komt het er op aan een stukje van de North Downs Way te volgen van Canterbury tot op de kliffen van Dover. In Frankrijk volg je de GR-145 van Calais tot aan de Zwitserse grens. In Zwitserland volg je dan weer route 70.
Wie zelf aan de slag wil kan alle details over de route vinden op https://www.viefrancigene.org en de officiële track voor het Franse stuk van de wandeling kan je gratis downloaden van https://www.mongr.fr.
Op zo'n lange route passeer je natuurlijk ook een heel aantal andere GR-routes. Zo loopt de route in Frankrijk voor een goede 50 kilometer samen met de GR-128 (de Vlaanderenroute) vooraleer die afbuigt richting Kemmel. Verder kruist de route de GR-12 (Amsterdam-Brussel-Parijs) en de GR-5 (Rotterdam-Nice). Allemaal tochten die nog op mijn verlanglijstje staan. Maar verder kom je bijvoorbeeld ook de prachtige GR-800 tegen en loop je stukjes over talloze GRP routes.
Deze tocht in een keer lopen zal niet lukken, dat krijg ik thuis nooit uitgelegd. Ik weet ook niet of ik ooit in Rome zal geraken maar dat is helemaal niet erg: zoals het cliché zegt gaat het niet om de bestemming maar om de reis er naar toe.
In 2020 wandelde ik de route tot in Reims, voornamelijk in losse dagtochten. In de loop van 2021 wilde ik verder lopen, maar dat was een moeilijk jaar om naar Frankrijk te gaan door de corona-epidemie. Toch ben ik er in geslaagd om 8 etappes af te werken. Er bleef wel een corona-gat in de route over dus maakte ik in 2022 enkele uitstapjes naar Frankrijk om de overblijvende etappes te lopen. In augustus 2022 wandelde ik dan over de Alpen tot in de Aosta-vallei en begin 2023 liep ik de laatste ontbrekende etappes in Frankrijk. Het vervolg zal voor ergens in 2024 zijn, wanneer ik ga proberen een groot stuk van de de Po-vallei aan te vallen en eindelijk ook eens de start etappe in Engeland ga lopen.
Ondertussen heb ik het traject van Canterbury tot in Aosta, aan de voet van de Alpen, gewandeld.
Via Francigena Etappes in Engeland
We vertrekken aan de kathedraal van Canterbury, op zo'n 30 kilometer van Dover. Nadat we Canterbury achter ons gelaten hebben lopen we over eeuwenoude pelgrimswegen (en ook de North Downs Way) richting kust. Daar kunnen we een ferry nemen naar Calais. Het stukje wandelen door Engeland is maar kort, maar het smaakt onvermijdelijk naar mee.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
Via Francigena Etappes in Frankrijk: Région Hauts-de-France
De eerste 2 weken op de Via Francigena in Frankrijk loop je door de region "Hauts de France". Hier kom je langs oude mijnsites en wandel je door de frontlinie uit de eerste wereldoorlog. Dit is vooral een landbouwstreek dus zal je meestal over onverharde paden door eindeloze velden lopen. Mooie steden als Arras, Saint-Quentin en Laon komen op je pad.
We komen aan in Calais waarna we de kust volgen tot in Wissant. In de Middeleeuwen, toen die kardinaal naar Rome ging kwam hij aan in de haven van Wissant want Calais was toen helemaal niet zo belangrijk. Wij lopen dus even langs de kust tot we bij zijn echte aankomstplek aankomen. En het is mooi meegenomen dat we onderweg langs Cap Blanc Nez passeren, een schitterend uitzichtspunt waar je een laatste keer een blik kan werpen op Engeland.
{getCard} $type={post}
In Wissant gaan we resoluut het binnenland in en bevinden we ons in de Collines de l'Artois. Het is dus een heuvelachtig landschap met veel landbouw, veel overblijfselen uit de eerste wereldoorlog en ook veel bossen. Het is hier mooi en net voor Tournehem sur la Hem kan je bij mooi weer een laatste keer een blik werpen op de Noordzee.
{getCard} $type={post}
We trekken verder de heuvels in langs kleine dorpjes en mooie rustige landschappen. Het is hier vrij lastig om overnachtigen te organiseren want de weinige dorpjes die er zijn hebben geen hotel. Ter hoogte van Therouanne mogen we een hele tijd over La Leulène lopen. Dat is de oude Romeinse heirbaan waarover meer dan 2000 jaar geleden de Romeinse legioenen marcheerden. Vandaag lopen wij in de andere richting, ook op weg naar Rome.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
Het volgende grotere dorpje met openbaar vervoer dat we tegen komen is Bruay La Buissière. Dit is een oud mijndorp dat vrij goed bewaard gebleven is. We lopen dan ook door voormalige mijnsites en langs prachtige verlaten natuur.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
Vanuit Bruay nemen we een oude treinroute richting Arras. En dat is dan meteen de eerste echt grote stad op de route. We passeren langs de nationale begraafplaats Notre Dame de Lorette met daarbij het prachtige Anneau de la Memoire. Dit is een echt indrukwekkend herdenkingsmonument uit de eerste wereldoorlog. Ook lopen we langs de abdij van Mont-Saint-Eloi, nog zo'n prachtig monument.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
Vanaf Arras is het iets gemakkelijker om overnachtingsplekken te vinden. Arras, Bapaume, Péronne en Saint-Quentin liggen telkens op een dagmars van mekaar. Onderweg loop je eindeloos over onverharde wegen door velden en kom je langs heel veel kerkhoven uit de eerste wereldoorlog. In Péronne loop je langs het Musée de la Grande Guerre dat echt de moeite is om te bezoeken.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
Saint Quentin is een prachtige stad met mooie kathedraal en een prima treinstation. De route gaat maar door de buitenwijken maar een klein uitstapje naar het centrum is zeker de moeite waard. Hier pikt de route het kanaal van Saint Quentin op dat de Schelde verbindt met het Canal Latéral à l'Oise, dat we later op de tocht nog tegenkomen. In La Fère en in Tergnier loop je langs stations met heel vlotte treinverbindingen.
{getCard} $type={post}
Laon (en daarin spreek je de o niet uit, zodat het iets wordt als Laan) is een fantastische mooi middeleeuws stadje op een heuvel. Langs trappen moet je van het station zo'n 100 meter klimmen naar het centrum, maar je wordt beloond met een tocht door een fantastisch mooi Middeleeuws stadje.
{getCard} $type={post}
We zijn dan op weg naar Reims en de volgende dagen zullen we de eerste champagne-wijngaarden tegenkomen. Het is hier heuvelachtig en iets toeristischer, zodat je waarschijnlijk iets minder moeite zal hebben om voorraad in te slaan of overnachtingsplekken te vinden. Lukt dat toch niet dan ben je nooit echt ver van de spoorlijn tussen Laon en Reims, en kan je eventueel weer naar daar uitwijken.
{getCard} $type={post}
Via Francigena Etappes in Frankrijk: Région Grand-Est
Als je bijna in Reims bent en de champagnevelden al kan zien liggen loop je de regio "Grand-Est" binnen. Twaalf dagen lang vertoef je in deze regio waar champagne en druiven een hoofdrol spelen. Maar na de velden van de afgelopen etappes komen er nu regelmatig dichte bossen op je pad. Je verkent mooie steden als Reims, Châlons en Champagne en mag over de vestingen van Langres lopen. Deze zijn niet voor niks uitgeroepen tot Unesco werelderfgoed.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
Via Francigena Etappes in Frankrijk: Région Bourgogne - Franche-Comté
Voorbij Langres komen we in alweer een andere regio. Hier lopen we door eindeloze bossen en komen de uitlopers van de Jura op ons pad. Voor het eerst moet er echt geklommen worden op de route. Voorbij Besançon gaan we dan echt de "Haute Jura" in en lopen we richting Zwitserse grens.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
Via Francigena Etappes in Zwitserland
De eerste etappes van de Via Francigena in Zwitserland zijn verrassend vlak. Probleemloos bereik je het "Lac Léman" waar je aan de overkant de Alpengiganten ziet liggen. Daar loopt de GR5, die andere mythische wandelroute. De Via Francigena gaat geleidelijk klimmen, want eerst wordt de Rhonevallei gevolgd tot in het hart van de Alpen. Dan begint een eindeloze klim die je na 3 dagen tot op de top van de "Col du Grand Saint Bernard" brengt. Hier staat al eeuwen een klooster waar uitgeputte pelgrims onderdak vinden. En hier sta je ook op de Italiaanse grens, het is nu nog maar 1000 kilometer tot Rome.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
Via Francigena Etappes in Italië: Val d'Aoste - Piedmonte
De eerste etappes van de Via Francigena in Italië gaan grotendeels bergaf. Vanop de top van de col du Grand Saint Bernard (of Gran-San-Bernardo zoals ze dat hier noemen) duiken we de diepte in richting het oude romeinse stadje Aosta. Daarna volgen we de vallei en laten we stilaan de Alpen achter ons. We zijn nu in Piedmonte, of letterlijk, aan de voet van de bergen. Het landschap wordt vlakker en we gaan stilaan in de richting van de vallei van de Po. Hier is het in de zomer ondraaglijk warm, dus moet je deze etappes echt in het voorjaar of najaar doen. Maar dat maakt het wel moeilijker om de hele route in 1 keer te doen, want de Grand-Saint-Bernard is enkel tijdens de zomermaanden begaanbaar.
{getCard} $type={post}
{getCard} $type={post}
VFI 3: Châtillon - St Vincent - Hône (6+24 km +800m)
VFI 4: Hône - Ivrea (27 km +650m)
VFI 5: Ivrea - Santhia (37 km +250m)
VFI 6: Santhia - Vercelli (27 km)
Via Francigena Etappes in Italië: Lombardije
Lombardije wordt gekenmerkt door grote graan en rijstvelden waar in de zomer eindeloos veel muggen rondhangen. Maar toch kom je op elke etappe wel langs fantastisch mooie dorpjes of kleine Romeinse steden. Deze zijn vaak totaal onbekend bij de toeristen, maar geweldig om te ontdekken.
VFI 7: Vercelli - Mortara (32 km)
VFI 8: Mortara - Gropello Cairoli (28 km)
VFI 9: Gropello Cairoli - Belgioioso (35 km)
VFI 10: Belgioioso - Orio Litta (23 km)
VFI 11: Orio Litta - Piacenza (22 km)
Via Francigena Etappes in Italië: Emilia Romagna
Als de Via Francigena eenmaal Emilia Romagna binnentrekt dan begint het landschap alweer te veranderen. Nadat we bijna 2 weken geen hoogtemeters moesten maken beginnen er nu stilaan weer bergen in zicht te komen. We moeten de Appennijnen oversteken en dat betekent dat er een paar heel zware dagen aankomen.
VFI 12: Piacenza - Fiorenzuola (31 km +347m)
VFI 13: Fiorenzuola - Fidenza (24 km + 200m)
VFI 14: Fidenza - Osteria del Sole (12 km +300m)
VFI 15: Osteria del Sole - Fornovo di Taro (24 km +500m)
VFI 16: Fornovo di Taro - Cavazzola (24 km +800m)
VFI 17: Cavazzola - Previde (25 km +900m)
Via Francigena Etappes in Italië: Toscane
Tijdens de etappes over de Via Francigena in Toscane wandelen we door "Strade Bianchi" terrein. We lopen over prachtige onverharde wegen met af en toe zicht op de Middellandse zee. Mooie steden als Lucca, San Gimignano en Siena worden bezocht, je kan hier lekker eten en er is een eindeloze keuze aan hotels. Wat wil een pelgrim nog meer? Hier is het echt genieten en meer dan 2 weken mag je door deze prachtige streek lopen.
VFI 18: Previde - Filattiera (21 km +789m)
VFI 19: Filattiera - Aulla (22 km +789m)
VFI 20: Aulla - Sarzana (17 km +892m)
VFI 21: Sarzana - Massa (28 km +635m)
VFI 22: Massa - Camaiore (26 km +651m)
VFI 23: Camaiore - Lucca (24 km +673m)
VFI 24: Lucca - Altopascio (18 km +185m)
VFI 25: Altopascio - San Miniato (29 km +537m)
VFI 26: San Miniato - Gambassi Terme (24 km +820m)
VFI 27: Gambassi Terme - San Gimignano (13 km +476m)
VFI 28: San Gimignano - Monteriggioni (31 km +753m)
VFI 29: Monteriggioni - Siena (21 km +514m)
VFI 30: Siena - Ponte d'Arbia (26 km +391m)
VFI 31: Ponte d'Arbia - San Quirico (26 km +807m)
VFI 32: San Quirico - Radicofani (32 km +1164m)
Via Francigena Etappes in Italie: Lazio
Het einde van de Via Francigena komt nu echt in zicht. Nog 7 etappes moeten afgelegd worden door Lazio, tot je uiteindelijk op het Sint Pietersplein staat. Je zal een kleine 3 maanden onderweg geweest zijn, in 1 keer of in meerdere keren, dat maakt niet uit. Het belangrijkste is dat je deze geweldige uitdaging tot een goed eind gebracht hebt.
VFI 33: Radicofani - Acquapendente (24 km +392m)
VFI 34: Acquapendente - Bolsena (22 km +503m)
VFI 35: Bolsena - Vetrella (34 km +738m)
VFI 36: Vetralla - Sutri (24 km +487m)
VFI 37: Sutri - Campagnano di Roma (24 km +513m)
VFI 38: Campagnano di Roma - La Storta (23 km +559m)
VFI 39: La Storta - Roma (17 km +409m)
Ik heb nu al zo'n 1225 van de 2163 kilometers van de route naar Rome afgelegd. Nog 11+11+15 dagen en ik ben in Rome.